Değerli okurlar bu hafta MİRAS konusunu incelemeye başlayalım istedim. İsterseniz önce bu hafta miras paylarını inceleyelim. Önümüzdeki haftalarda ise MİRAS konularını sizlerden gelecek soru ve yorumlar ışığında birlikte incelemeye devam edelim.
Değerli okurlar, soy ağacını nehir yatağına benzetecek olursak; mirasın nereye gideceği; aynı nehir suyu gibidir. Daima ileriye doğru gider. Bu ileri miras bırakanın alt soyudur. Alt soy olmadığı zaman o yol tıkanmış; örneğin bir set ile kapatılmış gibidir. İşte bu nehir suyu ancak ileriye akacak yer bulamadığı; önüne bir engel çıktığı zaman geriye döner ve ilk nehir yatağı çatalından itibaren yine her zaman ileriye doğru akmaya çalışarak devam eder. Bu mantıkla konuyu anlamaya çalışmak faydalı olacaktır.
Miras bırakanın alt soyu olarak anılan miras bırakanın çocukları ve bunların çocukları manasındadır. (Alt soy çocuklarının torunları gibi devam eder.) Miras bırakanın anne ve babası ancak miras bırakanın alt soyu yoksa mirasçı olabilir.
Alt soyu bulunmayan miras bırakanın mirasçıları, ana ve babasıdır. Miras bırakandan önce ölmüş olan ana ve babanın yerlerini, her derecede halefiyet yoluyla kendi alt soyları alır. Bir tarafta hiç mirasçı bulunmadığı takdirde, bütün miras diğer taraftaki mirasçılara kalır.
Alt soyu, ana ve babası ve onların alt soyu bulunmayan miras bırakanın mirasçıları, büyük ana ve büyük babalarıdır. Miras bırakandan önce ölmüş olan büyük ana ve büyük babaların yerlerini, her derecede halefiyet yoluyla kendi alt soyları alır. Ana veya baba tarafından olan büyük ana ve büyük babalardan biri alt soyu bulunmaksızın miras bırakandan önce ölmüşse, ona düşen pay aynı taraftaki mirasçılara kalır. Ana veya baba tarafından olan büyük ana ve büyük babaların ikisi de alt soyları bulunmaksızın miras bırakandan önce ölmüşlerse, bütün miras diğer taraftaki mirasçılara kalır. Sağ kalan eş varsa, büyük ana ve büyük babalardan birinin miras bırakandan önce ölmüş olması halinde, payı kendi çocuğuna; çocuğu yoksa o taraftaki büyük ana ve büyük babaya; bir taraftaki büyük ana ve büyük babanın her ikisinin de ölmüş olmaları halinde onların payları diğer tarafa geçer.
Sağ kalan eş, birlikte bulunduğu zümreye göre miras bırakana aşağıdaki oranlarda mirasçı olur:
1. Miras bırakanın alt soyu ile birlikte mirasçı olursa, mirasın dörtte biri,
2. Miras bırakanın ana ve baba zümresi ile birlikte mirasçı olursa, mirasın yarısı,
3. Miras bırakanın büyük ana ve büyük babaları ve onların çocukları ile birlikte mirasçı olursa, mirasın dörtte üçü, bunlar da yoksa mirasın tamamı eşe kalır.
Evlatlık ve alt soyu, evlat edinene kan hısımı gibi mirasçı olurlar. Evlatlığın kendi ailesindeki mirasçılığı da devam eder. Evlat edinen ve hısımları, evlatlığa mirasçı olmazlar.
Evlilik dışında doğmuş ve soy bağı, tanıma veya hâkim hükmüyle kurulmuş olanlar, baba yönünden evlilik içi hısımlar gibi mirasçı olurlar.
Her bir gurup içerisindeki mirasçılar aynı guruptaki diğer mirasçılarla eşit paya sahiptirler.
Mirasçı bırakmaksızın ölen kimsenin mirası devlete geçer.
Yukarıda genel hatları ile miras paylarını açıkladıktan sonra birkaç örnek ile miras paylarını dağıtarak konuya biraz daha anlaşılır şekilde açıklık getirelim.
Örnek 1: Ahmet ölmüş. Geriye eşi Hatice ve çocukları Mehmet, Ali ve Ayşe isminde 3 çocuğu kalmıştır. Ahmet’in bıraktığı mirasın toplamda 100.000 TL değerinde olduğunu kabul edelim. Bu mirasın 25.000TL’si sağ kalan eş Hatice ve 25.000’er’TL si ise 3 çocuğu arasında paylaştırılır.
Örnek 2: Ahmet ölmüş. Geriye eşi Hatice ve çocukları Mehmet ve Ayşe isminde 2 çocuğu kalmıştır. Ahmet’in bıraktığı mirasın toplamda 100.000 TL değerinde olduğunu kabul edelim. Bu mirasın 25.000TL’si sağ kalan eş Hatice ve 37.500’er TL’si ise 2 çocuğu arasında paylaştırılır.
Örnek 3: Ahmet ölmüş. Geriye eşi Hatice ve Hatice’den olma Mehmet ile ilk eşi olan Filiz’den olan çocuğu Ayşe isminde 2 çocuğu kalmıştır. Ahmet’in bıraktığı mirasın toplamda 100.000 TL değerinde olduğunu kabul edelim. Bu mirasın 25.000TL’si sağ kalan eş Hatice ve 37.500’er TL’ si ise 2 çocuğu arasında paylaştırılır.
Örnek 4: Ahmet ölmüş. Geriye eşi Hatice ve Hatice’den olma çocukları Mehmet ve Ayşe isminde 2 çocuğu kalmıştır. Bununla beraber Ahmet’in bir başka kadınla evlilik dışı ilişkisi olmuş ve bundan doğan Hüseyin isminde bir çocuğu da vardır. Ayrıca Ahmet, Kemal adında bir çocuğu da evlat edinmiştir. Ahmet’in bıraktığı mirasın toplamda 100.000 TL değerinde olduğunu kabul edelim. Bu mirasın 25.000TL’si sağ kalan eş Hatice’ye ve 18.750’şer TL si ise diğer tüm çocuklar arasında paylaştırılır.
Örnek 5: Ahmet ölmüş ve kendisinden evvel ölen eşi Hatice’den olma Ayşe ve Hasan isimli 2 çocuğu kalmıştır. Ahmet’in bıraktığı mirasın toplamda 100.000 TL değerinde olduğunu kabul edelim. Her bir çocuk 50.000’er TL miras alacaktır.
Örnek 6: Ahmet ölmüş ve sağ kalan eşi Hatice ile de hiç çocukları olmamıştır. Ahmet’in anne ve babası da sağdır. Ahmet’in bıraktığı mirasın toplamda 100.000 TL değerinde olduğunu kabul edelim. 50.000TL sağ kalan eşi Hatice’ye 25.000’er TL de anne ve babasına miras kalır.
Örnek 7: Bir evin bir oğlu olan Ahmet ölmüş ve sağ kalan eşi Hatice ile de hiç çocukları olmamıştır. Ahmet’in annesi, babası ve babaannesi de Ahmet ölmeden önce ölmüşler ama Ahmet’in dedesi (babasının babası) sağdır. Ahmet’in bıraktığı mirasın toplamda 100.000 TL değerinde olduğunu kabul edelim. 75.000TL sağ kalan eş Hatice’nin geri kalan 25.000TL ise dedesinin miras payı olacaktır.
Örnek 8: Ahmet ölmüş. Geriye eşi Hatice ve çocukları Mehmet ve Ali isminde 2 çocuğu kalmıştır. Ahmet ölmeden önce ölen 3. çocuğu Ayşe’nin Burak ve İpek isminde 2 çocuğu da sağ kalmıştır. Yani Ahmet öldükten sonra sağ kalan bir eşi sağ kalan 2 çocuğu ve sağ kalan 2 torunu vardır. Ahmet’in bıraktığı mirasın toplamda 100.000 TL değerinde olduğunu kabul edelim. Bu mirasın 25.000TL si sağ kalan eş Hatice ve 25.000’er TL’si ise 2 çocuğu arasında paylaştırılır. 12.500’er TL ise 2 torunun alacağı miras payıdır.
Örnek 9: Ahmet ölmüştür. Geriye hiçbir akrabası sağ kalmamıştır. Ahmet’in bıraktığı mirasın toplamda 100.000 TL değerinde olduğunu kabul edelim. Bu paranın tamamı Devlet’e kalmıştır.
Dikkat! Artık veraset ilamını (mirasçılık belgesini) noterler veriyor.
04.10.2011 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan Mirasçılık Belgesi Verilmesi ve Terk Eden Eşin Ortak Konuta Davet Edilmesi İşlemlerinin noterler tarafından yapılmasına ilişkin usul ve esaslar hakkında yönetmelik gereğince Veraset İlamını (Mirasçılık Belgesini) noterler vermektedir.
Önümüzdeki hafta VASİYETNAME konusunu ele alarak MİRAS konusuna devam edeceğiz. Bu nedenle sizlerden Vasiyetname başta olmak üzere soru, yorum ve önerilerinizi bekliyorum. Önümüzdeki hafta görüşmek dileği ile hepinize en derin sevgi ve saygılarımı sunuyorum.